Tıbbi Eserler
El-Kanun fi't-Tıb veya Latince ismiyle Canon medicinae (Arapça: القانون في الطب el-Kanun fi el-Tıbb "Tıbbın Kanunu" veya "Tıpta Kanun"; Farsça: قانون Kanun "Kanun"), Batı'da Avicenna olarak da bilinen İbn-i Sina'nın 14 ciltlik tıp ansiklopedisidir.
Türkçe olarak kaleme alınan eser Şifaü’l-eskam’ın bir özetidir (Tahir, III, 1975). Tıbba dair önemli konuları ihtiva etmekte olup, üç bölümden oluşmaktadır.
Maddetü'l-Hayat, Akşemseddin'in Türkçe olarak tıp ilmini dair kaleme aldığı Risâletü’n-fi’t-Tıb olarak ta bilinen bir eseridir.
Cerrâhiyye-İ İlhâniyye XV. yüzyıl hekimlerinden Amasyalı Sabuncuoğlu Şerefeddin’in Fâtih Sultan Mehmed’e ithaf ettiği tıp kitabı.
Yadigâr-i Ibn-i Serif 1420’li yıllarda Osmanlı Türkçesi ile yazılan ilk tıp kitaplarından olan Yâdigâr, Fetret devri ve sonrasında Çelebi Mehmed ve II. Murad’a hizmet eden Karatimurtaşoğlu Umur beye sunulmuştur.
Kitabu'l-Müntehab, Abdülvehhab bin Yusuf bin Ahmed el-Mârdânî tarafından 1420 yılında Osmanlı padişahı Yıldırım Bâyezid'in oğlu Çelebi Mehmed'e ithaf edilmiş Osmanlı tıp kitabı.
Osmanlıların sağlık anlayışlarının ve tıbbı kullanma biçimlerinin daha önce tasavvur edilenden çok daha karmaşık olduğunu ileri süren bu kitap, Osmanlı tıp sistemin üç farklı gelenekten beslendiği tezinden hareket ediyor.
Ali bin Abbas el-Mecusi’nin yazdığı bu kitap, genel tıp üzerine Arapça ve el yazması bir eserdir. 17 x 25 cm’lik küçük bir kopyası 497 sayfadan oluşuyor.
Başlığı bulunmayan bu tıbbî eser, nestâlik yazı tipiyle yazılmıştır. 26×16 cm’lik 463 yapraktan oluşan kitabın her sayfasında 9 satır bulunuyor.
El-Mutahhar bin Muhammed el-Yezdi tarafından yazılmış olan eser, Acayib’ul Dunya (Dünya Harikaları) olarak da bilinir. Farsça eser, 11. Ve 17. yüzyıllar arasında, daha büyük bir tâlikte kopyalandı.
Sabit bin Kurra el-Harranî tarafından düzenli ve orta boy nesih ile yazılmıştır.15 x 25.5 boyutunda 156 sayfadan oluşur. Yüzeyi 8 x 17.5 boyutundadır.
Yunanca tıbbî metinleri çeviren Huneyn bin İshak tarafından Arapça’ya çevrilmiş olan eser, Galinus (Arapça’da Calinus) tarafından insan anatomisi üzerine yapılan bir çalışmadır.
Yahya bin İsa bin Cezle tarafından yazılmış olan eser, tedavi bilimini toblolarla gösteriyor. 10. yüzyılda, orta boylu ve düzenli nesih ve nestâlik ile kopyalanmıştır.
Ebû Mansûr Hasan b. Nûh el-Kumrî tarafından yazılmış olan eser, genel tıp üzerine yazılmıştır. Orta boylu nesihte kopyalanmıştır. 15.5 x 25 boyutunda 213 sayfadan oluşur.
Mansur bin Muhammed bin İlyas tarafından Timur için özel olarak yazılmış resimli ve Farsça olan eser, insan anatomisi ile ilgili bir çalışmadır.
Muhammed bin Yusuf el-Harevi tarafından yazılmış olan eser, anatomik ve eczacılıkla ilgili terimleri ve konseptleri barındıran, alfabetik bir tıbbı sözlüktür. Bahrar’ul Cevahir olarak da bilinir.
Davud bin Ömer tarafından yazılan eserde genel patoloji konuları hikmet ve felsefe yoluyla yazılmıştır.
Baha el-Devle tarafından geleneksel formda yazılmış olan eser Farsça ve elyazmasıdır. Tıp üzerine genel bir çalışma yapılmış, son ve özel bir bölümde ise yabancı tıbbi terimler açıklanmıştır.
Tam adı Kitâbü’l-Ĥâvî fi’t-tıb’dır. İran Şahı Süleyman’ın emri üzerine kopyalanmıştır. Ebû Bekr Muhammed bin Zekeriyyâ er-Râzî tarafından yazılan kitap, 343 sayfadan oluşmaktadır.